ҚОҒАМДАҒЫ ДІНИ ӘРТҮРЛІЛІКТІ ЕСКЕРЕ ОТЫРЫП, БЕЙБІТШІЛІК ПЕН КЕЛІСІМДІ САҚТАУ
Қазіргі жаһандану дәуірінде адамзат алдында тұрған басты міндеттердің бірі – әртүрлі мәдениет пен дін өкілдері арасындағы өзара түсіністік пен бейбіт өмір сүру қағидаттарын нығайту. Әлемдік қоғамдастықта діни әртүрлілік табиғи әрі заңды құбылыс болып саналады. Бұл әртүрлілік белгілі бір қауіпті немесе қарсыластықты білдірмейді, керісінше, дұрыс ұстанымдар негізінде ол бейбітшілікке, рухани байлыққа және адамзаттық келісімге жетелейтін мүмкіншілік бола алады. Осы орайда, қоғамда келісім мен тыныштықты сақтау – әр дін өкілінің ортақ жауапкершілігі.
Діни әртүрлілік – бір қоғам ішінде бірнеше діннің немесе діни ағымдардың қатар өмір сүруі. Бұл құбылыс ежелден бар, әсіресе Қазақстан сияқты көпұлтты, көпконфессиялы елдерде айқын көрінеді. Мұндай алуан түрлілік қоғамдағы рухани өмірді байытады, адамзаттың әртүрлі дүниетанымын тануға жол ашады.
Алайда, егер діни сауаттылық төмен болса немесе белгілі бір топтар діни айырмашылықтарды араздық пен үстемдік құралына айналдырса, бұл бейбітшілікке қатер төндіруі мүмкін. Сондықтан діни плюрализмге төзімділік пен өзара құрметпен қарау – тұрақты қоғамның негізі болуға тиіс.
Әрбір діннің негізінде бейбітшілік пен мейірімділік, әділет пен сабыр, кешірім мен жанашырлық секілді адамзаттық ортақ құндылықтар жатыр. Ислам діні – «салам» (бейбітшілік) ұғымынан бастау алады. Христиандық – сүйіспеншілікті алға қояды. Буддизм – тыныштық пен жан тыныштығын іздейді. Бұл – діндер арасындағы үндестіктің айқын көрінісі.
Теологиялық тұрғыдан алғанда, дінаралық диалог – өзінің діни нанымына берік бола отырып, өзгелердің сеніміне құрметпен қарау мәдениеті. Бұл – тек келісімге апарар жол емес, сонымен бірге өз дініңді тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Қазақстанда ұйымдастырылатын Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі сияқты бастамалар – діни келісім мен өзара түсіністіктің нақты үлгісі.
Дін тек жеке наным ғана емес, ол – әлеуметтік құндылықтарды қалыптастырушы күш. Қоғамда діни ұйымдардың, мешіттер мен шіркеулердің, теологтардың басты миссиясы – адамдар арасындағы сенімді, әділеттілікті, өзара көмекті насихаттау. Олар қоғамның рухани тірегіне айналып, жастарды теріс ағымдардан қорғауда маңызды рөл атқарады.
Бүгінгі таңда діни сауаттылық – радикализм мен экстремизмнің алдын алудың басты шарты. Дін атын жамылған агрессия мен фанатизм тек діндердің шынайы бейнесіне көлеңке түсіреді. Сондықтан қоғамда нақты діни білім беру, толеранттық пен гуманизмді дәріптеу – бейбітшілікке бастар жол.
Қазіргі жастар – болашақ қоғамның іргетасы. Олар діни ақпаратты көбіне әлеуметтік желі арқылы қабылдайды, бұл – екіжақты құрал: пайдалысы да бар, қауіптісі де бар. Осы себепті дін туралы білім беру жүйесінде объективті, бейтарап, діни тұрғыдан негізделген мәліметтер ұсынылуы тиіс.
Сонымен қатар, отбасында, мектепте және жоғары оқу орындарында діни төзімділік пен өзара құрметті, пікір алуандығын қабылдау мен бейбіт қатар өмір сүру мәдениетін қалыптастыру аса маңызды. Бұл – діни әртүрлілік жағдайында өмір сүруді үйретудің кепілі.
Қорыта айтатын болсақ, қоғамдағы діни әртүрлілік – адамзаттың рухани молшылығын білдіретін игілік. Ол қоғамға тек қауіп емес, терең түсіністік пен бірлікке бастар мүмкіндік әкеле алады. Бұл жолда теологтардың, дін қызметкерлерінің, ұстаздардың, сондай-ақ әрбір саналы азаматтың рөлі зор. Дін – адамдарды бөлу үшін емес, біріктіру үшін бар. Сондықтан рухани әртүрлілікті ескере отырып, бейбітшілік пен келісімді сақтау – біздің ортақ борышымыз әрі жауапкершілігіміз.
Абдраман Ерасыл
«Шапағат» деструктивтік діни
ағымдардан жапа шеккендерге көмек
орталығы» қоғамдық қорының
теолог маманы
Автор публикации
